Bu sayfa, ODTÜ'de fikir çalışmalarına 4 yıl önce başladığımız FORENSIC LABORATUVARI için kurulum aşamasıdır.

Üniversitemizde kurmakta olduğumuz disiplinler ve uluslararası bir oluşum FORENSIC LABORATUVARI ile ilgili genel bilgiler, fikirler, sempozyum haberleri, ilgili öğretim üyelerimiz bu sayfa altında duyurulacak ve güncel bilgi paylaşımı yapılacaktır. 

Latince'de "forensis" kökünden "halka açık mahkemede" manasina gelen ve 17nci yüzyıldır İngilizcede "Forensic" olarak kullanılan bu kelimenin sözlük anlamı "Scientific tests or techniques used in connection with the detection of crime" ya da "Suçun tespiti ile ilgili olarak kullanılan bilimsel testler veya teknikler" olarak çevrilmektedir. Özellikle 1970'li yıllardan sonra daha yaygın kullanılmayan başlayan bu kelime dünyada daha çok adli tıp ve cinayet vakaları sonrasında suçluyu ya da suçun oluş şeklini tespit manasındadır. Forensik kelimesinin mühendislik alanında son yıllarda kullanım şekli ise, genellikle bir şekilde insan etkileşimi ile hasar görmüş yapı, tünel, baraj, makina parçası, jeolojik hareketlenme, malzeme bozulmaları, rüzgar-kar-dalga-donma-çözülme vb hasarların oluşum mekanizmalarının ortaya çıkartılması ve hasarda etkin parametrelerin tespit edilmesi, kısaca kök sebep tespiti yönündedir.

Laboratuvarımızın kurulmasındaki ana ihtiyaçlar ve beklenen sonuçlar şu şekilde sıralanabilir; hasar gören herhangi bir mühendislik yapısının hasar görme nedeninin

1. sigorta sektörü için araştırılması
2. mahkeme ve bilirkişilik ihtiyacının daha yüksek seviyede veri, analiz, test, hesap ve interdisipliner çalışma gerektirdiği durumlarda incelenmesi
3. standartların iyileştirilmesi amacıyla kullanılması
4. psikoloji, istatistik, sosyoloji gibi bölümlerle ortak çalışmalar düzenleyerek sık karşılaşılan hasar tiplerinin insani boyutunun ve sebeplerinin araştırılması
5. aktuarya (actuarial science) yaklaşımının ilgili alandaki temel mühendislikle sentezlenerek risk ve belirsizliğin finansal açıdan büyüklüğünün hesaplanması konusunda kullanılması
6. harita üzerinde dağılımının CBS ile birleştirilerek öncelikli hasar bölgelerinin tespit edilmesi ve hasarların engellenmesi
7. her hasar tipine göre sigortalı profili üzerinden gruplanarak, sigortalı tipi puanı oluşturma ve hasar olmadan önlem alma
8. doğal afetlerde oluşan ve tekrarlayan hasar tiplerinin araştırılarak benzer afetler tekrarlaması durumunda hasarın minimize edilmesi için önlemler geliştirme aşamasında
9. yapay zeka ve simülasyon teknikleri kullanılarak belirlenmesi ve bu tür hasarların puanlaması (tablet, cep telefonu, PC uygulamaları ile) potansiyel hasar nedeninin hasar oluşmadan tespiti
10. tasniflenerek kitapçıklar ve bilgilendirme özet broşürelerinin hazırlanmasıdır.

Forensic mühendislik çalışmaları ile ilgili öğretim üyelerimizin şimdiye kadar yaptığı tipik araştırma ve durum tespiti çalışmaları aşağıdaki şekildedir:

1. Güneş Enerji Santrali (GES) zemin, işçilik, tasarım, kar yükü, malzeme ile ilgili konuların araştırılması ve hasar oluşumu kök sebep tespit edilmesi (HOKSTE).
2. Endüstriyel yapıların geniş açılıklı çatılarında kar yükü işçilik, tasarım, kar yükü, malzeme ile ilgili konuların araştırılması ve HOKSTE.
3. Hidro Elektrik Santrallerin (HES) ve barajların hasarlarında tasarım, malzeme, donatı detayı, boru özelliklerinin uygunluğu, akış rejimi incelenerek HOKSTE.
4. Rüzgar Enerji Santrai (RES) ve uçak motor 
5. Heyelan ve toprak kayması ile ilişkili bina, tünelle, yollar için HOKSTE.
6. İstinat duvarlarında dönme yıkılma çatlama vb için HOKSTE.
7. Sulama borusu inşaatlarında çökme ezilme vb hasarların HOKSTE.
8. Sel ve su baskınlarının sebeplerinin ve HOKSTE.
9. Ölümlü ve sakatlanmalara yol açan kendi ağırlığıyla çöken ya da depremde yıkılan yapılarla ilgili HOKSTE.
10. Tablet uygulamalar yazılması ve hızlı yapısal değerlendirme ve karar mekanizması yazılımlarının hazırlanması

21nci yüzyılı tüm mühensilikler açısından sınırların dah yükseğe çekildiği, daha yüksek binalar, daha geniş açıklıklı köprüler, heybetli barajlar, özel malzemeler, akıllı-zeki yapılar, daha etkin enerji elde etme sistemleri, süper dayanıma sahip malzemeler vb olacağını öngörmekteyiz. Bununla birlikte iklim değişiklikleri ve farklılaşan yükleme koşulları, doğal afetlerde artış da beklendiği için olan hasarlardan dersler alarak olması muhtemel hasarların minimize edilmesi, gerekli önlemlerin tanımlanması, bu konuda eğitimler verilmesi FORENSİC LABORATUVARI'mızın uygulama alanları arasında yerini şimdiden almıştır. Gelişen bilgi ve iletişim teknolojileri, Yapısal Sağlık İzleme (YSİ) ve akıllı sensörlerle hasar görmeden önce kullanıcılarına haber veren ve hatta hasar görmemek için önlemler alabilen akıllı-zeki yapıların kullanımına başlanmış ama geliştirmeye ve yaygınlaştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Bu tür bir oluşum için Laboratuvarımıza destek verecek öğretim üyelerimiz ve ilgi-uzmanlık alanları aşağıda sıralanmaktadır.

* başvuru aşamasında

* https://www.google.com/search?site=async/dictw&q=Dictionary

Laboratuvarımızda bulunacak techizatlar ve test imkanları:

- Malzeme yükleme testi (birim deformasyon - gerilme grafikleri, akma kopma çatlama vb dayanım tespiti)

- Malzeme elastik modül tespiti

- Yorulma analizi

- Karayolu, trenyolu malzeme test imkanları

- ...